Stari Bar (Antivari)

Stari Bar je jedno od najstarijih naseljenih mjesta u Crnoj Gori i grad sa dugom i burnom istorijom, oko koga su lomile koplja mnoge vojske i osvajači.

Izgrađen na mjestu neobičnom za primorske gradove, na nekoliko kilometara od obale, Stari Bar se nalazi na uzvišenju Londša, u podnožju planine Rumije.

U italijanskim i engleskim spisima, Stari Bar je poznat pod nazivom Antivari, dok je u latinskom jeziku nazivan i Antibarium.

Sa tri strane okružen neprohodnim liticama, grad je na ovom mjestu izgrađen prvenstveno radi lakše odbrane i pristupa svježoj pijaćoj vodi, koja je u grad dopremana sa sjeverne strane, preko akvadukta koji datira iz perioda od 14. do 16. vijeka.

Zidine i gradska Citatela, koja je služila isključivo za odbranu grada, branile su interese Vizantije na ovom prostoru, sve do 1054. godine, kada grad ulazi u sastav Duklje, pod vlašću Mihaila I. Kasnije grad prelazi u ruke srpske dinastije Nemanjića, kada postaje dio Srpskog carstva.

U burnim periodima koji su slijedili, grad je prelazio iz ruke u ruku brojnih osvajača, uključujući Mlečane, Mađare, da bi 1571., pao u ruke Turcima, u njihovom pohodu ka zapadnom Balkanu.

1878. godine, nakon duge opsade i bombardovanja grada od strane crnogorske vojske, kojom prilikom je grad prilično oštećen, usled miniranja akvadukta i prekida snabdjevanja vodom gradskog garnizona, Turci su predali grad i crnogorska vojska je pobjedonosno ušla u oslobođeni Bar.

Grad je konstantno građen i dograđivan tokom vjekova svog postojanja i danas se u njemu mogu vidjeti ostaci građevina različitih arhitektura i uticaja. Najstariji dio grada je dio oko kapije, koji se nalazi na isturenoj stijeni, dok unutrašnjost grada čuva ostatke brojnih crkava iz različitih perioda.

Tako se mogu vidjeti ostaci romanogotske katedrale Svetog Đorđa, kao i dvije gotske crkve, Svete Katarine i Svete Venerande.

Zapadni dio grada čuva ostatke crkve Svetog Nikole, za koju se vjeruje da je izgrađena u 13. vijeku od strane Jelene Anžujske, žene srpskog kralja Uroša.

Najbolje očuvana vjerska građevina je crkva Svetog Jovana Vladimira, koja se nalazi u samom centru grada.

Stanovništvo Starog Bara se bavilo uglavnom zanatstvom, trgovinom i uzgajanjem maslina, pa su zbog toga, kroz istoriju često bili žrtve nemilosrdnih gusara iz susjednog Ulcinja, nadaleko čuvenih po svojim zlodjelima i pljačkaškim pohodima.

Stari Bar je uvijek bio naseljen stanovnicima. Kada je zemljotres 1979. srušio akvadukt i prekinuo snabdijevanje vodom grada, stanovnici su počeli da se iseljavaju u novi grad Bar, napravljen na obali mora, uz luku.

Obnavljanjem akvadukta, narod se ponovo počeo vraćati u Stari Bar, vraćajući ovom mjestu život i čuvajući tradiciju boravka ljudi na ovim prostorima, još od ilirskih plemena iz 8. vijeka prije nove ere.