Manastir Šudikova, Berane

U pisanim dokumentima manastir Šudikova se pominje nešto prije 16. vijeka kada je već bio poznat kao duhovno i obrazovno središte sa čuvenom prepisivačkom, spisateljskom i freskopisačkom i slikarskom školom.

Najpoznatija je svakako bila slikarska iz koje je ponikao čuveni zograf, pop Strahinja Budimljanin, jedan od naših najpoznatijih slikara sa kraja 16. vijeka.

Turci su 1738. godine manastir razorili i spalili kao odmazdu za učešće naroda Polimlja u ratovima na strani Austrije. Dva vijeka kasnije, tokom 1923. godine, direktor gimnazije u Beranama sa profesorima i đacima otkopao je ostatke crkve Vavedenja Bogorodice, a pronađene fragmente fresaka i djelove kamenog mobilijara prenio je u zbornicu škole.

Pronađeni materijal stradao je u požaru 1941. godine. Arheološka istraživanja nastavljena su 2002. godine, kada je stručna ekipa Polimskog muzeja otkrila ostatke crkve Vavedenja Bogorodice i konaka koji se nalaze sjeverno i zapadno od crkve.

Na osnovu nađenog arheološkog materijala smatra se da je crkva podignuta u 14. vijeku. Manastir je počeo da se obnavlja 2005. godine.

Manastir Šudikova poznat je i po izvoru koji se povremeno pojavljuje u blizini manastira. Ovaj izvor, nazvan Sveto vrelo, i po nekoliko puta u toku jednog dana se pojavi i opet nestane pod zemljom. Smatra se da je ova ljekovita voda naročito pomagala slijepima, nerotkinjama, leproznim i umobolnim, a prema predanju i sam oslijepljeli kralj Stefan Dečanski se tu liječio.