Pljevaljska diatreta

Da je područje današnjih Pljevalja, zbog svog geografskog položaja i prirodnih bogatstava, dobro mjesto za život, znali su još i stari Rimljani.
Ostaci rimskog municipijuma, od čijeg naziva je poznato samo početno slovo S, govore o tome da je tadašnje rimsko naselje na pljevaljskoj teritoriji, bilo jedno od najvećih rimskih naselja u provinciji Dalmacija.

Municipium S je pojam po kojem su Pljevlja danas poznata mnogima, nažalost, ne po rimskom naselju nepoznatog imena, već po istoimenoj diskoteci u gradu.

Arheološka iskopavanja su otkrila veliki broj, uglavnom staklenih, predmeta, od kojih je najpoznatija diatreta, staklena posuda iz 4. vijeka, koja se sastoji od dva dijela, unutrašnje posude i spoljnog kaveza. Ovaj predmet predstavlja vrhunac vještine obrade stakla starih Rimljana.

U Evropi je pronađeno oko 50-ak ovakvih posuda, od čega je samo par njih kompletno sačuvano, a jedna od njih je i diatreta pronađena u Pljevljima. Njenu posebnost dodatno uvećava i natpis na posudi, Vivas Panelleni Bono, koji u sebi sadrži ime – Panellenios, vjerovatno, ime osobe koja je naručila izradu posude, ili osobe kojoj je posuda bila namjenjena.
Obzirom na znčaj rimskog Municipijuma S u tom periodu, nije ostalo zabilježeno da li su se tadašnji Rimljani-Pljevljaci masovno selili u Duklju-Podgoricu, ili je tada slučaj bio obrnut.

U svakom slučaju, ovaj rijetki eksponat svakako vrijedi vidjeti, ako vas kad put nanese u Pljevlja, gdje ga možete pogledati u okviru postavke lokalnog Zavičajnog muzeja.