Crnogorski alkatraz: Ostrvo Grmožur

Grmožur je malo kameno ostrvo na Skadarskom jezeru u blizini Vranjine.

Crmičani su ga nekada zvali “Ostrvo zmija”, a ornitolozi danas i “Ostrvom ptica”. Ipak, ovo ostrvo je najpoznatije po zatvoru, koji je na njemu formiran po ukazu knjaza Nikole, zbog čega je i poznato kao “crnogorski alkatraz”.

Na ostrvu se nalaze ostaci tvrđave, koju su podigli Turci 1843. godine, a Crnogorci osvojili u oslobodilačkom ratu 24. januara 1878. Iste godine, Grmožur je pretvoren u zatvor u kojem su bili smješteni osuđenici za teška krivična djela i što je zanimljivo, prema kazivanjima, uglavnom neplivači. Tek kasnije, početkom 20. vijeka na ostrvo su svoje kazne služili i politički zatvorenici, između ostalih i beogradski studenti osuđeni za pokušaj atentata na kralja Nikolu.

Zatvor je preseljen uoči Balkanskih ratova u Podgoricu, gdje je formiran centralni zatvor “Jusovača”.

U snažnom zemljotresu, koji je pogodio Crnu Goru i  posebno oblast Skadarskog jezera 1905. godine, tvđava Grmožur je značajno oštećena i do danas nije obnavljana.